Ostatnie lata przyniosły pracownikom oraz pracodawcom wiele zmian. Pandemia, home office i izolacja społeczna w latach 2020 ‒ 2021, a w roku 2022 wojna w Ukrainie, inflacja oraz rosnące koszty życia. Jak jeźdźcy Apokalipsy, choroba, wojna i sprawy egzystencjalne są wielkimi katalizatorami przemian. A w centrum tych wydarzeń są ludzie, których te zmiany dotyczą, i którzy odczuwają różnorodne ich skutki.
Wpływ zmian na zachowania pracowników
Przemiany, jakie dokonują się codziennie, nie pozostają bez wpływu na kondycję i dobrostan pracowników. Według danych ZUS* w 2020 roku w Polsce wystawiono 1,5 mln zwolnień lekarskich z tytułu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania. To o 25% więcej niż w roku 2019.
W roku 2020 zanotowano 27,7 mln dni absencji chorobowej spowodowanych zaburzeniami psychicznymi. To ponad 10% ogólnej liczby dni absencji w Polsce i o ponad 37% więcej niż w roku 2019. Co niepokojące, 58% zwolnień lekarskich wypisano pracownikom w wieku między 30 a 49 lat.
Rośnie również liczba osób, które doświadczają poważniejszych i długotrwałych problemów. W roku 2020 wystawiono 385 tysięcy zaświadczeń dotyczących depresji. To aż o 21% więcej niż w roku 2019.
A przecież te statystki odnoszą się do okresu, kiedy na rynku pracy oraz na świecie panował entuzjazm. Z obserwacji EAP24 wynika, że te negatywne trendy przybierają na sile.
Problemy pracowników a ich efektywność
Można próbować bagatelizować statystyki. Wielokrotnie spotykaliśmy się ze stwierdzeniem, że to „tylko 1,5 dnia” na pracownika. Taka próba oceny zjawiska jest nieadekwatna, bo przecież zwolnienie lekarskie to ostateczny krok, który jest często owocem głębokiego kryzysu, w jakim znajduje się pracownik.
Gdyby oznaczać wydajność i produktywność pracownika na osi czasu, można zaobserwować wzloty i upadki. To zupełnie naturalny cykl. W przypadku, gdy w grę wchodzą zaburzenia psychiczne, często na wiele miesięcy wcześniej można zauważyć, że efektywność pracownika spada. Badania wskazują, że pracownik w czasie depresji pracuje ok. 20% mniej wydajnie.
Dodatkowo powrót do pracy po dłuższym zwolnieniu wiąże się z kosztem ponownego przeorganizowania pracy zespołu i wdrożenia się w obowiązki. W tym czasie pracownik również nie pracuje tak efektywnie, jakby mógł.
Symptomy problemów pracowników
Pewne zachowania mogą sugerować, że pracownik ma problemy, z którymi nie może sobie poradzić samodzielnie. Warto zwrócić uwagę na różne sygnały ostrzegawcze.
Pierwszą grupą zachowań są zachowania obniżające efektywność pracownika ‒ to działania związane z czasem pracy. Jednocześnie są najłatwiejsze do zauważenia W tej grupie znajdziemy przede wszystkim:
- spóźnienia
- częste choroby fizyczne, takie jak przeziębienie, grypa, bóle głowy
- wypadki w miejscu pracy lub poza nim
Kolejny obszar jest związany z jakością dostarczanej pracy. Zachowania charakterystyczne dla tej grupy znacząco wpływają na umiejętność rozwiązywania konkretnych problemów. Charakterystyczne wzorce zachowań wpływających na efektywność to:
- dezorientacja, zmniejszona koncentracja lub roztargnienie
- wycofanie, odizolowanie lub unikanie
- przesadne reakcje na negatywne komentarze
- niepokój, lękliwość lub brak zaufania
Do trzeciej grupy zachowań należą te związane z relacjami ze współpracownikami. Są to między innymi:
- wahania nastroju
- drażliwość i zniecierpliwienie
- problemy w relacjach lub konflikty z innymi
Jak zapobiegać problemom oraz wspierać pracowników?
W tym miejscu musimy zaznaczyć, że powyższe przykłady dotyczą wzorców zachowań, których podłożem nie muszą być problemy psychiczne pracowników. Oczywiście szczególną uwagę działu HR powinny zwrócić sytuacje, gdy zachowanie pracownika zmienia się w krótkim czasie, ponieważ zazwyczaj oznacza to, że dzieje się coś niedobrego.
Wspieranie dobrostanu pracowników powinno odbywać się na wielu płaszczyznach. W pierwszej kolejności działy HR mogą działać prewencyjnie, organizując odpowiednie szkolenia dla niższego i średniego szczebla menedżerów. Ze względu na swoją rolę to oni mają najwięcej kontaktu z pracownikami i najszybciej mogą zidentyfikować zmiany w czyimś zachowaniu.
Szkolenia dla menedżerów powinny skupiać się na trzech głównych aspektach:
- rozpoznawanie wzorców zachowań świadczących o problemach pracowników
- konstruktywna komunikacja z pracownikiem, u którego spada efektywność, niepowodująca pogłębienia problemów i stygmatyzacji
- zachęcanie pracownika do skorzystania ze wsparcia oraz znajomość narzędzi dostępnych wewnątrz organizacji oraz poza nią
EAP jako międzynarodowy standard wspierania pracowników
Stare przysłowie mówi, że lepiej zapobiegać, niż leczyć. Ta prawda ma szczególne znaczenie w przypadku problemów natury psychicznej. W większości sytuacji im wcześniej rozpocznie się terapię, tym łatwiej i szybciej można zniwelować przyczyny i skutki depresji. Poznaj ofertę EAP24 i sprawdź, jak dbać o dobrostan pracowników oraz wspierać ich efektywność.
EAP, czyli Employee Assistance Program, to program wspierania pracowników dedykowany firmom. Wszyscy menedżerowie i pracownicy, łącznie ze swoimi rodzinami, mają dzięki temu nieograniczony dostęp do pomocy psychologa, psychoterapeuty i coacha, co bez wątpienia jest najważniejszą pomocą w czasach kryzysu.
EAP24 to polska firma, która korzysta z międzynarodowych rozwiązań i dostarcza globalne usługi dopasowane zarówno do światowych standardów, jak i do specyfiki naszego rynku oraz zachowań i przyzwyczajeń polskich pracowników.
